Bireysel kredilere uygulanan standartların değişimi incelendiğinde, konut ve taşıt kredilerinde standartların gevşetildiği, diğer bireysel kredilere uygulanan standartların ise sıkılaştırıldığı görüldü.
Merkez Bankası, 2015 yılı Ocak- Mart dönemi Banka Kredileri Eğilim Anketi’ni açıkladı. Ankete göre, Ocak-Mart 2015 döneminde bankalar, genel olarak işletmelere kullandırılan kredilere uygulanan standartları sıkılaştırdı. Standartların sıkılaştırılmasının ardındaki nedenler olarak; genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler başta olmak üzere risk algısına ilişkin faktörler gösterilirken, standartları gevşetici yönde etkileyen ana faktör diğer bankaların rekabeti oldu. 2015 yılının ikinci çeyreği için beklenti, standartlardaki sıkılaştırmanın süreceği yönünde gerçekleşti.
İşletmelere kullandırılan kredilere uygulanan kredi koşul ve kurallarına bakıldığında; bankaların daha riskli olarak değerlendirdiği krediler üzerinden aldıkları kâr marjlarını artırmaya devam ettiği, vade koşulları, kredi ya da kredi limitinin büyüklüğüne ilişkin koşullar ile kredi sözleşmesi özel koşullarını gevşettiği görüldü.
-BANKA KREDİLERİNE OLAN TALEP GERİLEDİ-
Ocak-Mart 2015 döneminde genel olarak işletmelerin banka kredilerine olan talebi önceki çeyreğe göre geriledi. Krediyi kullanan firma ölçeği açısından bakıldığında; küçük ve orta ölçekli işletmelerin kredi talebi azalırken, büyük işletmelerin kredi talebi temelde aynı kaldı. Vade yapısı ve para cinsi açısından krediler incelendiğinde; kısa vadeli kredilere olan talep temelde aynı kalırken, uzun vadeli kredi talebinin artışa geçtiği; Türk Lirası cinsinden açılan kredilere olan talep artarken, yabancı para cinsinden açılan kredilere olan talepteki azalışın sürdüğü gözlendi. Kredi talebindeki gerilemenin ardındaki nedenler olarak sabit yatırımlar ile diğer bankalardan alınan krediler gösterilirken, stok artırımı ve işletme sermayesi gereksinimi ile borcun yeniden yapılandırılması ve satıcıların peşin alımlarda uyguladığı iskonto ve kolaylıklar talebi artırıcı yönde etkileyen faktörler oldu. 2015 yılının ikinci çeyreği için beklenti, kredi talebindeki daralmanın süreceği yönünde gerçekleşti.
-KONUT VE TAŞIT KREDİLERİNDE STANDARTLAR GEVŞETİLDİ-
Bireysel kredilere uygulanan standartların değişimi incelendiğinde, konut ve taşıt kredilerinde standartların gevşetildiği, diğer bireysel kredilere uygulanan standartların ise sıkılaştırıldığı görüldü. Konut kredilerinde standartların gevşetilmesinin ardındaki neden banka dışı mali iii kesimin rekabeti olurken, taşıt kredilerinde fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamaları ile rekabet baskısına ilişkin faktörler standartların gevşetilmesinde etkili oldu. Diğer bireysel kredilerde ise diğer bankaların rekabeti ile fon maliyetleri ve bilanço kısıtlamalarının gevşetici yöndeki etkisine rağmen tüketicilerin kredi itibarı ve genel ekonomik faaliyetlere ilişkin beklentiler standartların sıkılaştırılmasına neden oldu. Gelecek çeyrek dönem için beklenti; konut ve taşıt kredilerine uygulanan standartların temelde aynı kalacağı, diğer bireysel kredilere uygulanan standartların ise gevşetileceği yönünde oldu.
Bireysel kredilere uygulanan koşul ve kurallar açısından bakıldığında; tüm bireysel kredi türlerinde bankaların uyguladığı koşul ve kuralları temelde aynı bırakmayı tercih ettiği görüldü.
-TAŞIT KREDİLERİNE OLAN TALEP AZALDI-
Yılın ilk çeyreğinde, konut ve diğer bireysel kredilerde talep artışı yaşanırken, taşıt kredilerine olan talep azaldı. Konut kredileri açısından bakıldığında, konut piyasasına ilişkin beklentilerin talep artışının ardındaki faktör olduğu görüldü. Taşıt kredilerinde; taşıt piyasasına ilişkin beklentiler ile alternatif finansman kullanımı talepteki daralmanın nedenleri oldu. Diğer bireysel kredilerde ise tüketici güveni, bireysel tasarruflar ile krediler üzerindeki vergi ve benzeri yükler talebi azaltıcı yönde etkilerken, dayanıklı tüketim mallarına yapılan harcama ve diğer bankalardan sağlanan krediler talep artışına neden oldu. 2015 yılının ikinci çeyreğinde; konut ve taşıt kredilerine olan talebin gerilemesi, diğer bireysel kredilere olan talebin ise artışını sürdürmesi bekleniyor.
Bankaların fon sağlama imkânlarının gelişimi incelendiğinde; yılın ilk çeyreğinde yurtiçi fonlama koşullarındaki sıkılaştırmanın sürdüğü görüldü. 2014 yılının son çeyreğinde gevşetilmiş olan yurtdışı fonlama koşulları ise hem fonlama maliyetinin hem de diğer koşul ve kurallarının etkisiyle Ocak-Mart 2015 döneminde sıkılaştırıldı. 2015 yılının ikinci çeyreğinde, yurtiçi ve yurtdışı fonlama koşullarındaki sıkılaşmanın sürmesi bekleniyor.
Kaynak:Anka