Önce 17 Ağustos depremi ardından da son Van depremi yaşadığımız yapıların depreme dayanıklılığının önemini bir kez daha ortaya koydu. Başta üniversiteler olmak üzere belediyeler ve özel şirketler başvuruda bulunulması halinde binaların deprem güvenirliğini inceliyor. Bunun vatandaşa maliyeti ise metrekare başına 5-6 lira. Binaların depreme karşı güvenirliliğine yönelik çok sayıda çalışma yürüten İstanbul Teknik Üniversitesi (İTÜ) İnşaat Fakültesi Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Beyza Taşkın, deprem güvenirliğini ölçmek için yapılan uygulamayı anlattı.
Vatandaşların, bulundukları illerdeki üniversiteler, belediyeler veya özel şirketlere başvurabileceklerini belirten Taşkın, başvuruda bulunulan kurumda incelemeler için gerekli laboratuvarların bulunup bulunmadığına dikkat edilmesi gerektiğini söyledi. Taşkın, üniversitelerine başvurulması halinde izlenen süreci de şöyle anlattı:
NELER YAPILIYOR?
“İlk olarak vatandaşa bina projesini bulduruyoruz. Varsa statik hesapları da aldıktan sonra teknik elemanlarımız binaya gidiyor. Binanın geometrik olarak projeye uygun olup olmadığına, kolonların yerleri ve boyutlarının projeye göre yapılıp yapılmadığına, kolonlar arasındaki mesafelere bakıyoruz. Kısaca binanın kalıp projesini denetliyoruz. Daha sonra da, projede kullanıldığı belirtilen beton kalitesini test etmek için beton karotları alıyoruz. Kolon ve perdelerde kullanılan demirlerin sayı boyut ve çaplarına da bakıyoruz. Sonra karot örneklerinin labrotuvar sonuçlarını da alıp bilgisayar ortamında modelleme yapıyoruz. Daha sonra sismik yükleri bilgisayar ortamında binaya veriyor ve yaptığımız simülasyonla binanın deprem güvenirliğini ölçüyoruz. Deprem yükleri hesaplaması da ölçümü yapılan binanın bulunduğu bölgenin risk durumuna göre yapılıyor. Örneğin birinci derecede deprem bölgesinde olan bir binanın simülasyonunda yer çekimi ivmesinin yüzde 40’ı baz alınır.”
Ölçümlerin ardından deprem yönetmeliğine göre iki sonucun çıkabileceğini kaydeden Taşkın, şöyle dedi: “Ya ‘Can güvenliği performansı seviyesi sağlanıyor’ sonucu çıkıyor ya da ‘sağlanmıyor’ sonucu. Sağlanmıyorsa da çok kötü bir bina olmaması halinde güçlendirme öneriyoruz. Hem malzeme hem de beton kötüyse, korozyon varsa, yapacak güçlendirme bina maliyetinin yüzde 30’unu geçiyorsa da yıkılıp yeniden yapılması gerektiğini belirtiyoruz.”
BİMTAŞ DA YAPIYOR
İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin iştiraki BİMTAŞ da deprem performansı ölçümü yapan kuruluşlardan biri. BİMTAŞ’ın telefon numarası veya info.lab@bimtas.com.tr adresinden vatandaşlar başvuru yapabiliyor. Ön inceleme için fiyat, her bir yapı için ayrıca hesaplanıyor. Ücretlendirme, binadaki daire sayısına bağlı olarak, daire başına 500 - 700 TL arasında değişiyor. Örneğin 5 katlı 10 daireli ve taban alanı 200 metrekare olan bir bina için 5 bin 120 TL + KDV ücret alınıyor. Binadaki daire sayısının artması ücreti azaltıyor.
KVD’NİN KALKMASI TEŞVİK EDER
Binaların deprem güvenirliğine yönelik ölçümler için alınan KDV’nin kaldırılmasının vatandaşlar için teşvik edici olabileceğini belirten İTÜ Maden Fakültesi Jeoloji Bölümü öğretim üyesi Prof. Naci Görür şunları söyledi:
“Binaların deprem güvenirliğinin ehil, uzman kişi ve kurumlar tarafından vatandaşa bildirilmesi çok öncelikli bir konu. Birçok uzmanın görüşüne göre, güçlendirme diye yapılan uygulamalar güçlendirmekten çok binanın statik yapısını bozuyor. Her binaya özgün birtakım önlemlerin ortaya konulması gerekir.”
Ücret binanın toplam metrekaresi üzerinden
Binalarının deprem güvenirliğini İTÜ’de ölçtürmek isteyen vatandaşlar, İnşaat Fakültesi veya Deprem Mühendisliği ve Afet Yönetimi Enstitüsü’ne başvuruda bulunabiliyor. Binanın tüm katlar dahil toplam metrekaresi dikkate alınarak metrekare başına 5-6 TL’lik ücreti KDV’siyle birlikte döner sermayeye yatıran vatandaşın ölçümü üniversitenin uzman ekipleri tarafından yapılıyor.