Kentsel Dönüşümde Prensipler 2015-04-20

Av.Cihat Demirbağ

İHTİRASI DEĞİL İHTİYACI ÖNE ÇIKARTMAK
Gerek kaçak yapılaşma nedeniyle mühendislikten yoksun olarak yapılan yapılarda yaşayanlar gerekse de bu kentsel dönüşümü bir fırsata çevirmeye çalışan müteahhitler, “ihtirası değil, ihtiyacı öne çıkartmak” zorundadırlar. Bu bir insani yaklaşım olarak evvela bu tarafların görevidir. Ancak suistimal ülkemizde milli bir spora dönüştüğü için devletin de adil bir yaklaşımla çözüme ışık tutacak adımlar atması gerekir.

TARAFLAR ARASINDAKİ HUKUKİ İLİŞKİLERİN ADALET, İŞ AHLAKI VE PLANLAMA ZEMİNİNE OTURTULMASI
Kentsel dönüşümde, dönüşümün alakadar muhatapları arasındaki hukuki ilişkiler bizzat devlet tarafından bir adalet ve iş ahlakı zeminine oturtulursa süreçler mağduriyet oluşturmadan tamamlanabilir. Bu temel prensiplerin belirlenmesi için bu yazımda bazı konuları kaleme aldım. İhtirası değil, ihtiyacı öne çıkartmak derken ihtiyaçların da temel ayaklarını bahsetmek gerekir. Bu ihtiyaç, önce yaşanabilir ölçeklerde olan ve deprem riski karşısında sağlamlığa sahip evlerin üretilmesidir. Ancak sadece bu kadarla bitmiyor bu iş. Bu üretimlerin sosyal etkileri ve ekonomik etkilerinin olumlu ve birbiri ile uyumlu olmasının da planlanarak sağlanması gerekir.

MİLLİ SERVET İSRAFININ ÖNLENMESİ
Bir diğer milli sporumuz da israftır. Hem de plansızlığın ve bihaberliğin getirdiği milli servet israfları. Bu bakımdan kentsel dönüşüm, her gün yeni bir firma tarafından hiçe çıkartılan asfalt ve kaldırımların azaldığı, engelli insanlara da uyumlu bir şehir yaşamının sağlanabildiği, temizlik, güvenlik ve enerji kaynaklarına sağlıklı erişim için kamu hizmetlerinin herkese erişebilirliğinin sağlandığı ve teknolojiye uyarlı olan afete karşı güvenlikli olan ve doğaya az zararlı olan yapılara ve yaşam alanlarına erişmek de günümüzün en önemli ihtiyaçlarıdır.

BELEDİYELER İÇİN BİR ALT YAPI YENİLEME FIRSATI
Belediyeler de bu yenilenmeyi bir alt yapı fırsatı olarak bilir ve değerlendirebilirse kamusal hizmetler de her yere adilane bir şekilde ulaşacaktır ve kentler medeni insan yaşamına ancak bu şekilde uygun hale gelecektir. İşte bu nedenle kentsel dönüşüm bir sosyal sorumluluk projesidir.

KENTSEL DÖNÜŞÜMDE AMACIN DOĞRU BELİRLENİP UNUTULMAMASI
Kentsel dönüşüm de öncelikli amaç emlak spekülasyonu yaratmak veya müteahhit reytingi sağlamak veya kavgalı komşular üretmek olmamalıdır. Aksine kentsel dönüşümde amaç estetik, teknolojik, ekonomik, güvenli, doğayla ilişkili, dayanıklı ve afet riski az olan müreffeh bir sosyal yaşamın yaşanabileceği yaşam alanları ve konutları üretmek olmalıdır.
Büyük şehirlerde ve bilhassa da İstanbul’da "imar hakkının kıt kaynak haline geldiği" günümüzde, birlik halinde ve hızlı hareket etmek hem afet riskine hem de emlak fiyatlarının spekülasyonuna yakalanmamak için önem arz etmektedir.

BİRLİK HALİNDE HAREKET ETMEK
Kentsel dönüşüme girdiğini sanan İstanbul’da genellikle yerinde dönüşüm gerçekleşmektedir. Bu yerinde dönüşümlerin doğal sonuçları olarak gerek deprem veya afet dolayısı ile gerekse kentsel dönüşüm sayesinde ne zaman yıkılacağını bilemediğiniz bir sürü binanın arasında yaşamak da yaşam kalitesini düşürmektedir. Zira tam ayağınız birinin tozundan gürültüsünden kurtulmuşken bir diğerinin ki başlar.
Birlikte hareket edip büyük yaşam alanları yaratmak istersiniz ki 1+0 veya 1+1’lerden müteşekkil rezidansların içinde aile yaşamına pek de uygun olmayan hadiselerle iç içe kalmak zorunda kalırsınız. Hiç planlamadığınız tutarlarda neredeyse kira nispetinde olan genel giderlerle başbaşa kalırsınız.

Üstelik işletmesi müteahhit firmanın alt şirketlerinden birine ait olup, hiç kimsenin aklına gelmeyen kat malikleri yönetim planına kadar işlenmiştir ki yeni bir ev alan kimse buna bakmadığı için bu organizasyonun kucağına düşüverir. İşte bu nedenle “bu birlikte hareket etmek” sözü sadece parsellerin toparlanmasında değil, projenin türü ve içeriğinde ve işletmesinde de olmalıdır.

www.cihatdemirbag.com.tr