Amortisman indirimi, aktif durumdaki “malın” belli bir (bir yıldan uzun) süre içinde kaybettiği değerin işleme alınması anlamına geliyor. İndirimden; kiracısı bulunan ev, dükkan, aktif durumda çalışan otel, yurt, restoran gibi işletme sahipleri faydalanabiliyor. Kişilerin indirimden faydalanması için yasal şartların yerine getirilmesi gerekiyor. İlk şart olarak değerin ticari olarak kullanılması belirtiliyor. Yıllık hesaplanan indirim oranları, kıymetin aktife girdiği hesap dönemi için gün esasından ele alınıyor. İlk hesap döneminde işleme alınmayan amortisman, bir sonraki dönemde de işleme dahil edilemiyor. Ancak kimi metaların bir sonraki dönemde de indirim için değer ifade ettiği biliniyor. Örneğin, sinema filmleri ilk yıl %85, ikinci yıl %15 amortisman sağlıyor.
Bu indirime sahip olmak için ne yapmak gerekir?
Amortisman indirimi için işletmenin veya kiralık mülkün değerlerinin aktif olarak kayıtlı olması gerekiyor. Faaliyetteki işletmenin resmi envanterinde kayıtlı olan iktisadi kıymetlerin muhasebe kayıtlarında yer alması yeterli olmuyor, sayım için resmi envanter kaydı olması gerektiğinin altı çiziliyor. İşletme faaliyetlerinde 1 yıldan daha fazla kullanılması gereken değerlerin tutarı da indirim için önem arz ediyor. Maliyet bedellerinin her yıl Bakanlar Kurulu kararı ile belirlenen tutarı aşması gerekiyor. İşletmenin kullandığı kimi demirbaşlar bir bütün olarak ele alınarak kıymeti hesaplanabiliyor. Örneğin, bir otelin çatal, bıçak, tabak gibi giderleri bir arada, bütün olarak değerlendirerek tek tek değerin altında olmasına rağmen toplu olarak amortisman indirimine tabi tutulabiliyor. Amortismana tabi tutulacak olan değerin zaman içinde kıymetinden kaybetmesi de indirimden faydalanmak için gerekli görülüyor. Amortisman hesabında kullanılan süre tespiti için makiye bakanlığının amortisman cetvellerinden faydalanılabiliyor. Konuda muhasebecilerden destek alınabiliyor.
Amortismana tabi varlıklar nelerdir?
Amortisman indirimi uygulanabilen varlıklar arasında; gayrimenkuller, mülklerin ayrılmaz parça ve ayrıntıları, tesisat ve makineler, taşıtlar, gayrimaddi haklar, alet, mefruşat, demirbaş ve sinema filmleri, tarım tesisleri, ağaçlandırılan alanlar, indirim için değerlendirilebiliyor. Boş arsalar indirime tabi tutulmazken üzerine bina inşa edilen veya ekili olan tarım arazileri için istisnai maddeler yer alıyor. Damızlık, süt veren veya üretim amacıyla kullanılan canlı hayvanlar, her geçen yıl ürünü azalan madenler de indirim değerleri arasında yer alıyor. Normal amortismanın yanı sıra bir de fevkalade amortisman hesaplaması yapılıyor. Doğal afet sonucu zarar gören veya tamamen yok olan işletmeler de Maliye Bakanlığı’na başvurarak fevkalade amortismandan yararlanabiliyor.
Kaynak: Milliyet